le balloon rouge

unha pequena descuberta...

le balloon rouge*(Albert Lamorisse, 1956)

...de como un globo vermello pode acordarnos a capacidade de soñar...

* (picar para ver o video)

* * *

do arriscado de debuxar nun museo

*
Berger, desde a súa escrita sempre lúcida, nos conta como na pascua pasada, ao tentar facer un debuxo dun cadro de Antonello da Messina na National Gallery infrinxiu a seguridade do museo. Ai! da perigosidade da tinta sobre un papel...

ler artigo

a min todo isto lémbroume ao surrealista das peripecias vividas nos traballos de campo, nas que entre as cámaras de fotos, os planos, os metros... eramos enxuiciados polos lugarexos: quen sodes? que buscades? que estades a debuxar? porque non mides millor a casa do veciño tres portas máis abaixo que é ben máis bonitiña? (por non dicir, mide outra calquera que non sexa a miña) ... ou botados a patadas directamente, con cans ou co que cadrara.
recoñezo que a defensa de territorio propio que máis me abrumou foi a dun cura que directamente dixo que na súa igrexa non entraba nin Dios cando alguén lle foi pedir para medila…

entre ser confundido con alguén do catastro ou do fisco por levar uns lápices e un plano ou cun perigo para a seguridade dun museo por levar un lapis e un papel, non vexo moita diferenza, alén de que os habitantes do lugar sentían que defendían o propio, o seu hábitat e os da seguridade do museo, que defendían? non creo que sentiran as pinturas como súas, defenderían a autoridade (outorgadoda polo uniforme ou placa) que sen ninguén sobre quen exercela non ten valor.

isto, faime pensar como o sentimento de propiedade por afecto ou por dereito (conquistado ou outorgado) pode voltarse sobre sí mesmo, aillarse/te, derivando na absoluta incapacidade perceptiva; convertindo a percepción de todo o alleo en perigoso a priori (por manifesta ausencia de relación, e dicir, ignorancia e ausencia de curiosidade).

tamén me leva, novamente, á reflexión sobre os límites e como as cousas non nos pertencen por dereito nin imposición; o que nos pertence non son nin as cousas, nin as persoas, nin os lugares, nin os conceptos ou as ideas… o que nos pertence (mentres a memoria e a emoción nolo permita) e a relación que teñamos tecida ou que vaiamos tecendo con elas.

logo o único que podemos facer é protexer as relacións que nos interesen no tempo, e iso implica actividade, fluxos e intercambios constantes; implica non atrofialas por parálise, nin arrasalas, senón mantelas activas, implica (re/in)acción.

e como esas relacións (para existir) habitúan ter diferentes implicados, digamos que case nada (ou nada) nos pertence autónoma ou exclusivamente; así, as pertenzas entrecrúzanse, entrefiando as propias coas alleas, tecendo o entramado afectivo, sensorial, intelectual e físico que nos envolve.

e así, desde a liberdade das nosas relacións, abertas en maior ou menor grao, co mundo, nos relacionamos coas mesmas cousas, cos mesmos lugares, coas mesmas persoas, coas mesmas ideas… dun xeito diferente cada un de nós.

continuamente, (des/re)territorializamos persoal e socialmente cos nosos afectos a visión da realidade que habitamos ou que queremos habitar con cada xesto do noso habitar. Ben sexa, debuxando algo, falando sobre el, (de/re)construindoo, (re)pensandoo…

deste xeito, a lección da anécdota de Berger, é que a liberdade das nosas relacións non ven dada, hai que conquistala constantemente con xestos cotias de resistencia, coma por exemplo, debuxando algo ainda que non te deixen sinxelamente porque está prohibido.

prohibido por quen? e por que?

non se estaba levando o cadro para casa pero podían terlle quitado o debuxo, mais ninguén poderá roubarlle os movementos trazados coas súas mans e a súa mente ao imaxinar o que debuxaba. Iso, é persoal, lle é propio. É a conquista da súa liberdade relacional.

* * *

"vosotras, palabras"

“
¡vosotras, palabras, levantaos, seguidme!
y aunque ya estemos lejos,
demasiado lejos, nos alejaremos una vez
más, hacia ningún final.

No aclara.

La palabra
sólo arrastrará
otras palabras,
la frase otras frases.
El mundo así quiere,
definitivamente,
imponerse,
quiere estar dicho ya.
No lo digáis.

Palabras, seguidme,
¡que no se vuelva definitiva
-esta ansia del verbo
y dicho y contradicho!

Dejad ahora un rato
que ninguno de los sentimientos hable,
que el músculo corazón
se ejercite de manera diferente.

Dejad, digo, dejad.

Nada, digo yo, susurrado
al oído supremo,
que sobre la muerte no se te ocurra nada,
deja y sígueme, ni dulce
ni amargo,
ni consolador,
no significativamente
sin consuelo
tampoco sin signos-

Y sobre todo, no eso: la imagen
en el tejido de polvo, el retumbar vacío
de sílabas, palabras de agonía.

¡sin decir nada,
vosotras, palabras!
”


[“ he escrito “vosotras, palabras” después de no atreverme durante cinco años a escribir un poema, después de no querer escribir ninguno más, de haberme prohibido hacer otra hechura de las que se llaman poema. No tengo nada en contra de los poemas, pero usted ha de comprender que uno de repente puede estar totalmente en contra de cualquier metáfora, cualquier sonido, cualquier obligación de juntar palabras, contra este presentar de una manera completamente feliz palabras e imágenes. Que uno desee ahogarlo, para poder comprobar de nuevo qué es, qué debería ser. Sigo sabiendo poco de poemas, pero entre lo poco está la sospecha. Sospecha de ti lo suficiente, sospecha de las palabras, de la lengua, me he dicho muchas veces, ahonda esta sospecha –para que un día, quizás, pueda originarse algo nuevo- o que no se origine nada más.” (entrevista, 1961)]


Ingeborg Bachmann
("ultimos poemas" 1957-1967, ed. hiperion 2005)

(fotografada por piper verlag)

*

unha grande descuberta para min,

estou abraiada coa lucidez e sinxeleza do seu pensamento...

si alguén sabe onde podo atopar un ensaio que lle adica a wittgenstein chamado o dicible e o indicible agradecería unha referencia, graciñas.

*